گاهی اوقات به دلایل مختلف ممکن است که بین چند نفر درگیری صورت بگیرد و طی این درگیری افراد مرتکب جرم شده یا مورد ضرب و جرح قرار بگیرند و دادگاه مجازاتی را برای آن ها در نظر بگیرد. اما گاهی اوقات فرد به خاطر دفاع از خود یا دیگری در برابر تهدید و سوء قصد دیگران مرتکب ضرب و جرح می شود که در این صورت قانون برای او تمهیدات دیگری را در نظر می گیرد. فردی که برای دفاع از خود مرتکب قتل یا هرگونه رفتار دیگری شده است باید بتواند در دادگاه ثابت کند تا متهم شناخته نشده و مورد مجازات قرار نگیرد. به همین منظور بهتر است که از بهترین وکیل ارومیه کمک گرفته تا به خوبی بی گناه بودن خود را ثابت کند. مجله وکیل چی (vakilchi.com) در این مقاله قصد دارد به موضوع دفاع مشروع در نزاع دسته جمعی چگونه است؟ بپردازد و در این زمینه اطلاعات مفیدی را در اختیار شما عزیزان قراردهد با ما همراه باشید.
نزاع دسته جمعی چیست؟
به زد و خورد حداقل 3 نفر با یکدیگر که مرتب جنایت و وقوع جرم می شوند، نزاع دسته جمعی می گویند. در واقع نزاع دسته جمعی فقط شامل افرادی می شود که خود نیز مرتکب زد و خورد شده اند. اگر گروهی صرفا مورد ضرب و جرح قرار بگیرند و واکنشی از خود نشان ندهند مشمول شرکت در نزاع دسته جمعی نمی شوند. همچنین برای فرد آسیب دیده تفاوتی ندارد که شرکت کننده در نزاع بوده و یا نبوده است.
ماده 615 قانون مجازات اسلامی برای هر یک از شرکت کنندگان در دعوا، مجازاتی را تعیین کرده است که آن ها را محکوم می کند. معمولا در نزاع دسته جمعی افراد هم متهم محسوب می شوند و هم شاکی بنابر این در صورت وقوع این جرم برای پیگیری پرونده، وجود بهترین وکیل کیفری در ارومیه برای دفاع در برابر مرجع قضایی بسیار ضروری است.
نزاع دسته جمعی جزو جرم های غیر قابل بازگشت محسوب می شود به این معنی که در اجرای مجازات آن، وجود شکایت از سمت شاکی یا گذشت او برای قانون تفاوتی ندارد و در هر صورت قانون برای مرتکبین، مجازات در نظر می گیرد. اگرچه رضایت فرد شاکی ممکن است که باعث در نظر گرفتن تخفیف در مجازات مجرم شود.
شرایط تحقق جرم در نزاع دسته جمعی
- برای تحقق جرم با عنوان نزاع دسته جمعی، حداقل باید 3 نفر در نزاع شرکت داشته باشند.
- منازعه باید به صورت فیزیکی بوده باشد و نزاع لفظی شامل منازعه نمی شود.
- درصورتی که اعمالی چون قتل، نقص عضو و … صورت بگیرد تمام شرکت کنندگان در نزاع، محکومند و لزومی ندارد که حتما شرکت کنندگان خود مرتکب ضرب و جرح شده باشند.
- تحقق نزاع دسته جمعی درصورتی است که نوع و کیفیت عمل مجرمانه افراد شرکت کننده مشخص نباشد و درصورتی که عامل اصلی نزاع مشخص شود طبق قانون ضرب و جرح عمدی با او برخورد می شود.
- وجود حداقل 3 شاهد برای اثبات وقوع این جرم لازم است.
ارکان نزاع دسته جمعی
هر جرمی دارای 3 رکن قانونی، مادی و معنوی است که در صورت تحقق آن جرم، مرتکب به مجازات محکوم خواهد شد. رکن قانونی نزاع دسته جمعی برای جنایات منتهی به قتل، نقص عضو و ضرب و جرح به تفکیک مجازات مختلفی را در نظر گرفته است. رکن مادی این جرم، ایراد جنایت بر دیگران است و شکی در اجرای آن وجود ندارد. البته در این مورد بحث دفاع مشروع نیز وجود دارد که در اینجا فرد مقصر نیست و محکوم به مجازات نمی شود. رکن معنوی جرم نزاع دسته جمعی، سوء نیت است به این معنا که افراد باید حتما با آگاهی در نزاع شرکت کرده باشند.
مجازات نزاع دسته جمعی
طبق ماده 615 قانون مجازات اسلامی هرگاه عده ای با یکدیگر منازعه کرده و مرتکب جرم شوند، هر یک از شرکت کنندگان در نزاع بر حسب مورد به مجازات محکوم می شوند مگر آن که اقدام شخص، دفاع مشروط تشخیص داده شود. مجازات نزاع دسته جمعی به این صورت است:
- در صورت منتهی شدن به قتل: حبس از 1 تا 3 سال
- درصورت بروز نقص عضو: حبس از 6 ماه تا 3 سال
- در صورت منتهی شدن به ضرب و جرح: حبس از 3 ماه تا 1 سال
دفاع مشروع در نزاع دسته جمعی و شرایط آن
شرایطی وجود دارد که فرد مجبور می شود برای دفاع از خود یا دیگری، اموال، ناموس و… در برابر هر خطر و تهدیدی از سوی دیگری، مرتکب جرم شود. برای مثال ممکن است که فرد مورد حمله سارقین قرار بگیرد یا اشخاصی قصد جان او را کرده باشند و او هم مجبور بشود برای دفاع از خود در برابر مهاجمین، به هر شکلی که شده از خود دفاع کند و راه دیگری نداشته باشد. در این صورت رفتار فرد، قابل توجیه بوده و با عنوان دفاع مشروع شناخته می شود. برای اینکه فردی بتواند دفاع مشروع خود را ثابت کند وجود چند شرط لازم است. شرایط تحقق دفاع مشروع عبارتند از:
- رفتاری که فرد انجام داده است باید ضرورت داشته باشد و با رفتار های دیگری همانند فریاد زدن یا ضرب و جرح با آسیب کمتر نتوانسته باشد از خود یا دیگری دفاع کند.
- باید رفتار مرتکب شده برای دفع خطر و همچنین خطری که او را تهدید کرده است با هم متناسب باشند. چنانچه در عرف هر شخص دیگری نیز اگر به جای فرد بود از این مسأله احساس خطر کرده و چنین رفتاری را برای دفع خطر از خود، انجام می داد.
- مورد دیگر این است که نباید خود شخص در ایجاد این تجاوز یا خطر، نقشی از پیش داشته باشد. به این صورت که اگر از قبل رفتاری تحریک آمیز که سبب بروز این خطر شود را انجام داده باشد مشمول دفاع مشروع نمی شود.
- مورد آخر این که شخص امکان و فرصت دفع خطر را با در اطلاع قرار دادن مأمورین نداشته و مجبور بوده است که در آن لحظه از خود به هر شکلی دفاع کند.
کلام آخر
برای مجرم شناخته شدن افراد در قانون وجود یا عدم وجود یک سری شرایط تعیین کننده است. در بحث نزاع دسته جمعی نیز برای هر مجرم و هر اتفاقی نوعی مجازات در نظر گرفته شده است. اما اگر ثابت شود که فرد برای دفاع از جان و مال خود یا دیگری در برابر تهدیدات شخص دیگر، مرتکب قتل یا ضرب و جرح شده است قانون آن فرد را مورد مجازات قرار نمی دهد.
اگر نیاز به اثبات چنین مواردی دارید می توانید از یکی از وکلای متخصص در سایت وکیل چی مشورت بگیرید. همچنین در صورت هرگونه پیشنهاد و انتقاد می توانید از طریق سایت وکیل چی (vakilchi.com) با ما در ارتباط باشید.