سیستم قفسه انبار در کارخانه ها و صنایع یکی از موضوعاتی است که همواره سوالات زیادی در مورد آن پرسیده می شود.از جمله انواع انبار در کارخانه ها، اصول و روش های طراحی انبار و انواع قفسه بندی موجود برای صنایع مختلف است و در این مقاله سعی داریم به سوالات شما در این زمینه پاسخ دهیم.
انتخاب سیستم قفسه بندی انبار در صنایع و کارخانه ها بر چه اساسی است؟
سیستم قفسه بندی انبار در صنایع و کارخانه ها معمولاً بر اساس نوع صنعت، نوع انبار، ابعاد انبار و همچنین ابعاد کالا، وزن و نوع کالایی که قرار است در قفسه ها نگهداری شود، طراحی، تولید و اجرا می شود.
به طور کلی انبارها در یک صنعت یا کارخانه متفاوت هستند و ویژگی های خاص خود را دارند. به عنوان مثال، انبارهای مواد اولیه و محصول را نمی توان به یک شکل طراحی، اجرا و مدیریت کرد.
سیستم قفسه بندی انبار بر اساس صنایع مختلف:
سیستم قفسه بندی انبار برای کارخانه های مواد غذایی و دارویی
سیستم قفسه بندی انبار برای کارخانه های خودرو
سیستم قفسه بندی انبار برای کارخانه های برق و الکترونیک
سیستم قفسه بندی انبار برای صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
سیستم قفسه بندی انبار برای کارخانه های بهداشتی و آرایشی
سیستم قفسه بندی انبار برای صنایع فلزی، معدنی و کانی
سیستم قفسه بندی انبار برای انبارهای توزیع
سیستم قفسه بندی انبار برای صنایع لوازم خانگی
انواع انبارها در یک کارخانه:
انبار مواد اولیه
انبار خط تولید
انبار محصول
انبار توزیع و ارسال
انبار قرنطینه
انبار عمومی
انبار مواد شیمیایی
برخی از اصولی که باید در طراحی انبار و قفسه بندی آن رعایت شود چیست؟
توجه به وزن، ابعاد و نوع کالاهای انبار شده.
فاصله مناسب بین قفسه ها را در نظر بگیرید.
فاصله مناسب از سقف و کف را با توجه به ارتفاع کالا در نظر بگیرید.
چیدمان صحیح با توجه به ورودی و خروجی انبار با هدف دسترسی آسان و سریع به هر محصول.
استفاده از مصالح و مواد با کیفیت مناسب برای استحکام سازهها
دارای روکش استیل ضد زنگ متناسب با محل نصب قفسه.
تست و کنترل کیفیت قفسه ها قبل از اجرا.
نصب صحیح قفسه ها با بکارگیری پرسنل مجرب، جهت جلوگیری از افتادن قفسه ها.
طراحی صحیح قفسهها برای جلوگیری از اتفاقاتی مانند آتشسوزی، رطوبت ناشی از زمین و…
کدگذاری قفسههای انبار به صورت اصولی بر اساس نوع کالا.
قطعات اضافی را به سایر بخشهای قفسهبندی اضافه نکنید.
اصل قرار دادن کالاهای سنگین در پایین و کالاهای سبکتر در بالای قفسه را رعایت کنید.
رنگ آمیزی محل عبور لیفتراک و سایر وسایل حمل و نقل کالا بین قفسه های انبار.
استفاده از سیستمهای کنترل دما و اعلام حریق و در نظر گرفتن کپسولهای آتشنشانی در فواصل زمانی مناسب و مشخص.
بازرسی و بازدید دورهای قفسهبندی، شامل اتصالات، استحکام پیچ و مهره، مهاربندی و قرارگیری کلیه قطعات در جای خود و در راستای قفسه.
انواع سیستم قفسه بندی انبار:
قفسه بندی مشبک سبک و نیمه سنگین:
قفسه مشبک یا قفسه فلزی یکی از قفسه های اقتصادی و مناسب برای نگهداری بارهای سبک و کم حجم است. قفسه مشبک را می توان در چندین طبقه اجرا کرد. با اجرای راهرو، راه پله یا نصب آسانسور امکان تردد و ارتباط بین طبقات وجود دارد. بارگیری و تخلیه بار روی قفسه مشبک توسط نیروی انسانی انجام می شود. برای خرید این مدل قفسه و انواع قفسه فروشگاهی کافیست به فروشگاه مهرسازه مراجعه کنید.
قفسه بندی پانلی راک:
قفسه بندی پانلی راک برای نگهداری انواع بارهای حجیم و نیمه حجیم در ابعاد و وزن های متنوع مناسب است. قفسه بندی پانلی راک را می توان در چندین طبقه اجرا کرد. با اجرای راهرو، راه پله یا نصب آسانسور امکان تردد و ارتباط بین طبقات وجود دارد. بارگیری و تخلیه بار در طبقات مانند قفسه بندی مشبک توسط نیروی انسانی انجام می شود.
قفسه بندی پالت راک:
قفسه بندی پالت راک دارای سازه های بسیار محکمی است و برای نگهداری انواع بارهای سنگین و حجیم مناسب است. برای استفاده از قفسه پالت راک، کالا باید روی پالت استاندارد قرار گیرد و عملیات و برداشتن بار روی قفسه توسط ماشین انجام شود.
قفسه بندی ایزی راک:
قفسه بندی ایزی راک عمدتاً برای نگهداری انواع بارهای نیمه حجیم با وزن سبک و نیمه سنگین استفاده می شود. بارگیری و تخلیه بار در قفسه های ایزی راک مانند قفسه مشبک و پنل راک توسط نیروی انسانی انجام می شود.
قفسه بندی درایو راک:
قفسه بندی درایو راک برای استفاده در انبارهای مواد اولیه، انبارهای محصول نهایی و سردخانه مناسب است. در این سیستم راهروهای فرعی حذف شده و از یک راهروی اصلی برای دسترسی استفاده می شود و حداکثر ظرفیت انبارداری ایجاد می شود.
این سیستم قفسه بندی برای نگهداری کالاها و اقلام با حجم بالا و تنوع کم بسیار مناسب است که می توان آنها را روی پالت های فلزی استاندارد با ابعاد یکسان چیدمان کرد.
قفسه بندی بازویی (کانسیلر)
قفسه بندی بازویی برای نگهداری انواع کالاهای طویل مانند لوله و پروفیل طراحی شده است.
نیم طبقه راک پیش ساخته:
نیم طبقه پیش ساخته مشابه نیم طبقه، برای استفاده بهینه از ارتفاع انبارها و مکانهای مرتفع، به منظور افزایش سطح مفید چیدمان محصول استفاده میشود. مقاطع مورد استفاده در این سیستم، همان مقاطع قفسه پانل راک هستند که علاوه بر نصب آسان، از انعطافپذیری بسیار بالایی برخوردارند و امکان تطبیق آن با هر انباری با هر ابعادی وجود دارد.
مراحل انتخاب سیستم قفسه بندی انبار چیست؟
اولین قدم برای انتخاب سیستم قفسه بندی انبار، بررسی و ارزیابی فضای انبار است، مهندسان و متخصصان در این زمینه شما را همراهی خواهند کرد. سپس با توجه به موارد ذکر شده، مناسبترین نوع قفسه انتخاب شده و مرحله طراحی و تولید آغاز میشود. در نهایت، پس از کنترل کیفیت، سازهها ارسال شده و قفسهها توسط متخصصان در انبار نصب میشوند.
نوع کالا یا محصول برای نگهداری:
فرض بر این است که یک سازمان تجاری محصول خود و هر آنچه مربوط به بازاریابی آن است را به طور کامل میشناسد. همه بارها را نمیتوان در هر قفسه صنعتی ذخیره کرد.
وقتی صحبت از اندازه میشود ، بارها میتوانند کوچک یا متوسط، بزرگ یا خیلی بزرگ باشند. به عبارت دیگر، اگر بارهای واحد، کارتنهایی باشند که میتوانند به صورت دستی توسط یک فرد جابجا شوند، به احتمال زیاد قفسهبندی که به بهترین وجه با آن بار سازگار باشد، قفسهبندی با دهانه طولانی یا سیستمهای قفسه جریان کارتن خواهد بود . همچنین امکان نصب سیستمهای قفسهبندی پالت قابل تنظیم با سینیهای گالوانیزه یا پنلهای نئوپان برای نگهداری کارتنهای تکی وجود دارد.
با این حال، اگر بارهای واحد، بارهای پالت بزرگی باشند، باید گزینههای مختلف قفسهبندی پالت صنعتی در نظر گرفته شود.
همچنین بار ممکن است بسیار حجیم یا طولانی باشد . در این حالت، قفسهبندی کانتیلور برای نگهداری این نوع کالاها که ممکن است لوله، تیرآهن و غیره باشند، که در انبارهای فضای باز بسیار رایج هستند، مناسبترین گزینه است. به طور خلاصه، دانستن نوع بار و مدیریت تجاری آن، معیارها و عواملی هستند که باید هنگام پیکربندی یک راهکار ذخیرهسازی در یک مرکز لجستیک در نظر گرفته شوند.
جریان کالا و چرخش:
یکی دیگر از معیارهایی که هنگام طبقهبندی کالاها باید در نظر گرفته شود و میتواند انتخاب و نصب بعدی قفسهبندی صنعتی را تعیین کند، چرخش موجودی است، زیرا برخی از سیستمهای ذخیرهسازی، چرخش سریعتری نسبت به سایرین دارند . به عنوان مثال، محصولات فاسدشدنی یا لوازم جانبی مد، چرخش بسیار سریعی دارند، زیرا باید در مدت زمان کوتاهی ارسال شوند تا خراب یا منسوخ نشوند.
قفسهبندی پالت متحرک FIFO که دارای شیب است تا کالاها بتوانند درون سازه حرکت کنند، برای هر کسی که نیاز به چرخش سریع کالا دارد و میخواهد تا حد امکان از فضای موجود استفاده کند، طراحی شده است . همین امر در مورد سیستمهای قفسهبندی فشرده درایو تو در تو یا قفسهبندی پالت شاتل نیز صادق است. همه آنها یک ویژگی متمایز کلیدی دارند: آنها طبق روش مدیریت FIFO کار میکنند ، یعنی اولین محصولی که وارد میشود، اولین محصولی است که خارج میشود. بنابراین دسترسی فوری به محصولی که باید تخلیه شود وجود دارد.
این بدان معنا نیست که چرخش سریع همیشه برای همه شرکتها ایدهآل است یا هدف انبار است. دسترسی مستقیم به کالاها یا داشتن قفسهبندی صنعتی با حاشیه سود بیشتر برای سازگاری در آینده میتواند گزینه دیگری باشد.
الزامات ویژه:
بسیاری از کالاها را میتوان در شرایط محیطی عادی در محیط خشک نگهداری کرد، اما برخی از محصولات به محیطی نیاز دارند که شرایط بسیار خاصی را رعایت کند تا فاسد نشوند و در نتیجه باعث ضرر و زیان نشوند . به عنوان مثال، اقلام خاصی از بخش مواد غذایی که به محیط یخچال یا فریزر نیاز دارند یا واکسنهای کووید-۱۹ و بسیاری از محصولات دارویی دیگر.
در انبارهایی که دارای سردخانه یا محفظه انجماد هستند، یافتن سیستمهای ذخیرهسازی که امکان یکنواختی دما و گردش هوای سرد را فراهم میکنند، بسیار رایج است. این انبارها همچنین عموماً دارای راهحلهای ذخیرهسازی با چگالی بالا و فشرده برای بهرهبرداری از هر متر مکعب هستند و هزینه انرژی کاملاً بهینه میشود. گزینههای دیگر شامل قفسهبندی متحرک ، سیستمهای قفسهبندی متحرک و سیستمهای قفسهبندی شاتل پالت است. قفسهبندی پالت قابل تنظیم در محیطهای یخچالدار رایجتر است اما در محیطهای انجماد کمتر رایج است.
همچنین ممکن است نیاز به نگهداری محصولات حساس یا خطرناک ایجاد شود . به عنوان مثال، هنگام نصب قفسههای صنعتی که قرار است مواد شیمیایی در آنها نگهداری شوند، دانستن سازگاری شیمیایی محصولات بسیار مهم است. این نشان میدهد که یک ماده شیمیایی تا چه حد میتواند بدون ایجاد خوردگی یا تغییر منفی در ویژگیهای خود با ماده شیمیایی دیگر تماس داشته باشد.
عواملی که ظرفیت واحد قفسه بندی انبار صنعتی را تعیین می کنند
در بسیاری از موارد، اطلاعات مربوط به ظرفیت واحد را میتوان هنگام خرید قفسهبندی یا واحد قفسهبندی پیدا کرد. اما اگر این اطلاعات در دسترس شما قرار ندارد، بهتر است با سازنده تماس بگیرید و اطلاعات صحیح را از آنها دریافت کنید. این اولین و اساسیترین قدم است. اندازهگیریهای ابعادی میتوانند اندازهگیریهای وزن را تکمیل کنند تا مشخص شود که چگونه و چه تعداد از محصولات یا تجهیزات خود را میتوانید در هر واحد بچینید.
وقتی به حداکثر ظرفیت بارگیری رسیدید، قبل از استفاده از محصول باید به چندین عامل توجه کنید.
اول، موقعیت و چیدمان محصولات یا تجهیزات شما روی قفسهها. سپس، اگر محصولات به طور بهینه روی قفسهها چیده نشوند، ظرفیتی که توسط سازنده قفسهبندی تعیین شده است، هیچ ارزشی نخواهد داشت. توزیع بار عامل مهمی در چیدمان محصولات روی قفسهها است. عدم تعادل نامناسب باعث میشود برخی از پایهها فشار بیشتری نسبت به بقیه متحمل شوند و کل واحد را به طور خطرناکی از تعادل خارج کنند.
نورپردازی قفسه پالت:
سازه تیرکدار که به صورت افقی روی قفسههای پالت شما قرار میگیرد، با پایههای عمودی کار میکند تا تعادل و استحکام کل سازه را فراهم کند. بنابراین، تنش و ظرفیت بار تیرکها هنگام تعیین ظرفیت قفسهها به یک عامل مهم تبدیل میشود. این امر همچنین هنگام بارگیری محصولات از قفسهها یا روی آنها با تجهیزات تخصصی اهمیت دارد. اکثر تولیدکنندگان ظرفیت تیرکها را در نظر میگیرند، اما این اعداد به صورت جفت تیرک اندازهگیری میشوند. این میتواند برای محاسبه ظرفیت بار و ابعاد مهم باشد. به عنوان مثال، تیرکها بخشی از قفسه هستند که هنگام قرار گرفتن روی لیفتراک، روی آنها قرار میگیرند.
ظرفیت قاب:
ستونهای عمودی که به آنها ستونهای عمودی نیز گفته میشود، چارچوب قفسههای پالت را تشکیل میدهند. سه عامل اصلی بر ظرفیتی که قابهای عمودی میتوانند داشته باشند تأثیر میگذارند. این عوامل عبارتند از:
- فضای رو به بالا بین تیرها، یا فاصلهگذاری تیرها بر اساس ارتفاع
- ارتفاع کل سیستم
- تعداد تیرهای عمودی که سیستم را پشتیبانی میکنند.
علاوه بر این، تعداد تیرهای بالاتر منجر به قفسهای با ساختار محکم و پایدار میشود که میتواند وزن بیشتری را تحمل کند. همچنین میتوانید نحوه ساخت سیستم قفسه پالت را بررسی کنید. یک قفسه محکم معمولاً به صورت رول فرم داده میشود و به شکل شیارهای سوراخ کلید یا قطره اشک در میآید. این سیستم به انعطافپذیری و عملکرد قفسههای پالت میافزاید زیرا میتوانید آنها را متناسب با فضا و عملکرد خود پیکربندی کنید.
لنگر انداختن و نسبت ارتفاع به عمق:
نسبت ارتفاع به عمق میتواند اعداد حیاتی در قفسه پالت باشد. وقتی متوجه شوید که نسبت ارتفاع به عمق بیش از 6:1 نیست، یک قفسه پالت قوی را خواهید شناخت. اگر این نسبت را نمیبینید، باید به دنبال مهاربندی یا لنگر خارجی باشید.
لنگر انداختن، همانطور که از اصطلاح آن پیداست، تکنیکی است که قفسه پالت را به زمین تثبیت یا “لنگر” میکند تا پشتیبانی ساختاری اضافی را فراهم کند و سازه را به کف متصل نگه دارد. این امر از واژگونی، ریزش یا نوسان جلوگیری میکند تا جان و مال در اطراف این سازهها در امان باشد. سیستمهای لنگر مکانیکی اغلب به همراه محافظ ستون روی قفسههای پالت استفاده میشوند تا از ریزش یا سایر آسیبها به قفسههای پالت در حوادث پیشبینی نشده مانند تصادفات لیفتراک جلوگیری شود.
کسر وزن سیستمهای قفسهبندی:
این یکی از عواملی است که میتوان نادیده گرفت، اما مهم است که آن را در نظر داشته باشید. اغلب، وزن سیستم قفسهبندی در ظرفیت بار سیستم گنجانده میشود. برای رسیدن به ظرفیت واقعی قفسه پالت، این عدد باید کسر شود. میتوانید از روشهای خود برای یافتن این وزن استفاده کنید یا مستقیماً با سازنده تماس بگیرید. پس از اینکه وزن را به دست آوردید، این رقم را از ظرفیت کم کنید، اعداد مورد نیاز خود را خواهید داشت.
نکتهی آخر که باید به آن توجه داشت این است که ظرفیت بارگیری و اطلاعات مربوط به ابعاد قفسه پالت همیشه به صورت یک برچسب چاپ شده یا یک یادداشت هشدار دهندهی قابل مشاهده در کنار قفسه نمایش داده شود. کارمندان شما باید همیشه به این اطلاعات دسترسی داشته باشند یا در صورت عدم دسترسی به آن، به شما اطلاع دهند.
مواردی که باید هنگام محاسبه ظرفیت قفسه بندی در نظر بگیرید
واحدهای قفسهبندی یک انتخاب محبوب برای ذخیرهسازی سازمانیافته در انبارهای صنعتی هستند. آنها به اندازه قفسهها بلند نیستند، اما این به نفع آنهاست زیرا گزینههای ذخیرهسازی را ارائه میدهند که دسترسی به آنها آسانتر است. اما اگر به قفسهها برای عملکرد بهینه نیاز دارید، باید ظرفیت آنها به درستی ارزیابی شود. اگر ظرفیت قفسهبندی در استفاده از واحد قفسهبندی لحاظ نشود، حتی یک قفسه پیچ یا محکم شده به کف میتواند خطرناک باشد.
در اینجا پنج سوال مهم وجود دارد که باید قبل از استفاده از قفسه برای ذخیرهسازی از خود بپرسید:
- ابعاد واحدهای قفسهبندی شما چقدر است؟ این موارد میتوانند به اندازه ظرفیت وزنی مهم باشند.
- چه مدت است که از این سیستم استفاده میشود؟ قفسهها با افزایش سن، ظرفیت نگهداری خود را از دست میدهند.
- آیا واحد قفسهبندی تحت تغییرات ساختاری یا طراحی قرار گرفته است؟ این موضوع نیز میتواند بر ظرفیت تأثیر بگذارد.
- آیا قفسه بندی به عنوان یک راه حل ذخیره سازی سیار استفاده می شود یا به کف پیچ شده است؟
- چه محصولات یا تجهیزاتی به واحدهای قفسهبندی اختصاص داده شدهاند؟
پاسخ به این سؤالات، عوامل ابعادی و ساختاری مورد نیاز برای استفاده بهینه از واحدهای قفسهبندی را در اختیار شما قرار میدهد.
محاسبه فضای قفسه بندی در انبار
سادهسازی عملیات انبار و سیستمهای ذخیرهسازی برای عملکرد روان سیستم بسیار مهم است. داشتن ارقام دقیق برای ظرفیت ذخیرهسازی فردی و کلی، به کارایی در بودجهبندی، تهیه محصول و تخصیص فضا میافزاید. ممکن است وسوسهانگیز باشد که تخمینهای تقریبی داشته باشید یا محاسبات ظرفیت ذخیرهسازی را فقط به قفسهها یا واحدهای ذخیرهسازی اختصاص دهید، اما این منجر به راهحلهای ذخیرهسازی ناکارآمد و اتلاف منابع یا فضا خواهد شد.
ما چند دستورالعمل را گردآوری کردهایم که میتوانند به طور کلی برای تخصیص فضای انبار و مدیریت ذخیرهسازی مورد استفاده قرار گیرند. اما، اینها به عنوان دستورالعملهای کلی در نظر گرفته میشوند. هر فضای انبار به راهحلهای شخصیسازیشده نیاز دارد.
ابتدا، مشخصات واحدهای ذخیرهسازی خود را مشخص کنید. میتوانید این کار را به چند روش مختلف انجام دهید:
- از نقشهها یا مشخصات اصلی سازنده استفاده کنید.
- در صورت عدم وجود سوابق یا نقشههای اصلی، میتوانید با استفاده از شماره سریال یا مدل، به وبسایت سازنده مراجعه کنید یا حتی مستقیماً با سازنده تماس بگیرید تا اطلاعات لازم را کسب کنید.
- آخرین راه حل معمولاً بازرسی و اندازهگیری دستی واحدها و فضا است. این بازرسی همچنین بهروزرسانیهایی در مورد وضعیت رکها یا واحدهای شما ارائه میدهد: قدمت، وضعیت، روش نصب مورد استفاده و هدف تعیین شده برای آنها.
در اینجا رایجترین سیستمهای مورد استفاده برای محاسبه ظرفیت ذخیرهسازی یک واحد آورده شده است:
- ظرفیت ذخیرهسازی را بر حسب فوت مکعب، ابتدا با محاسبه فضای موجود بر حسب فوت مربع، اندازهگیری کنید. این مقدار باید در بستهبندی یا همراه با سازنده ذکر شده باشد. همچنین میتوانید به سادگی عرض و عمق را در هم ضرب کنید.
- فضای اشغال شده توسط پالتها، تیرها و سایر قطعات غیر انباری روی دستگاه را بر حسب فوت مربع پیدا کنید.
- این دو رقم را از هم کم کنید و ظرفیت ذخیرهسازی دقیق موجود را خواهید داشت.
- این عدد را در ارتفاع قفسه ضرب کنید، و این به شما ظرفیت کل قفسه را بر حسب فوت مکعب میدهد.
- این یکی از سادهترین روشها برای محاسبه ظرفیت نامی روی یک قفسه است. اما اگر از این روش استفاده میکنید، به یاد داشته باشید که کمی کمتر از ظرفیتی که به آن میرسید، استفاده کنید.
نکاتی برای حداکثر استفاده از فضای ذخیرهسازی
مرحله ۱: برای حداکثر بهینهسازی، سازماندهی و برنامهریزی کنید. اندازهگیری و کار با مقادیر دقیق هنگام برنامهریزی، کارآمدترین روش برای برنامهریزی سازماندهی فضا خواهد بود.
مرحله ۲: هر واحد را اندازه بگیرید و آن را در تعداد کل واحدهای قفسهبندی ضرب کنید تا بدانید چه مقدار موجودی را میتوانید به طور بهینه ذخیره کنید و کل فضای ذخیرهسازی شما چقدر است.
مرحله ۳: با اطلاعات فوق، میتوانید طرح فضای ذخیرهسازی خود را برنامهریزی کنید.
مرحله ۴: با جزئیات کافی برنامهریزی کنید تا همه بخشها در برنامهریزی چیدمان لحاظ شوند. باید بهینهسازی کافی وجود داشته باشد تا کارمندان در امنیت باشند و فضای کاری و دسترسی آسان به موجودی انبار داشته باشند. ممکن است لازم باشد قبل از رسیدن به گزینهای که برای فضای شما مناسبتر است، چندین گزینه را در نظر بگیرید.
مرحله ۵: سرمایهگذاری روی طرحهای جدیدتر و سیستمهای قفسهبندی یا جابجایی مواد با کیفیت بالاتر را در نظر بگیرید.