اولتراسوند – یا سونوگرافی – یک تکنیک تصویربرداری است که نه تنها در دوران بارداری بلکه برای بسیاری از اهداف پزشکی استفاده می‌شود. فیزیوتراپی اولتراسوند، شاخه‌ای از سونوگرافی است که در کنار سونوگرافی تشخیصی و تصویربرداری بارداری است. این روش، برای تشخیص و درمان مشکلات مختلف اسکلتی عضلانی از جمله درد، آسیب بافتی و اسپاسم عضلانی استفاده می‌شود.
اولتراسوند تراپی چیست؟
اولتراسوند تراپی یک الکتروتراپی است که سال‌های زیادی است که در فیزیوتراپی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این درمان، عمدتا برای اثر غیر حرارتی آن استفاده می‌شود که در آن امواج صوتی با فرکانس بالا باعث ارتعاش و حرکت مایعات سلولی می‌شوند.
مزایای پیشنهادی اولتراسوند درمانی شامل پیشرفت میزان بهبودی بعضی از بافت‌های نرم است.
فرض بر این است که:
- افزایش جریان خون در یک ناحیه به منظور تسریع زمان برطرف شدن التهاب.
- تحریک تولید کلاژن (پروتئین اصلی در تاندون‌ها و رباط‌ها) در زمان بهبود بافت.
مزایای فیزیوتراپی اولتراسوند
فیزیوتراپی اولتراسوند مزایای زیادی دارد:
- این روش به طور کلی بدون درد است و انجام آن آسان است؛ و شما بدون نیاز به داروهای بیهوشی یا مسکن، در تمام طول فرآیند بیدار خواهید بود.
- وقتی سونوگرافی درمانی به درستی توسط درمانگر انجام شود، هیچ اثر مضر شناخته شده‌ای ندارد.
- این درمان به کاهش درد بدن در نواحی آسیب دیده کمک می‌کند.
- فیزیوتراپی اولتراسوند غیر تهاجمی است. از این رو، از روش‌های دیگر ایمن‌تر است.
نحوه کار فیزیوتراپی اولتراسوند
دستگاه اولتراسوند با ارسال یک جریان الکتریکی از طریق کریستال‌های موجود در کاوشگر اولتراسوند، یا پروب اولتراسوند، کار می‌کند. کاوشگر مرتعش می‌گردد و باعث می‌شود امواج از طریق پوست در داخل بدن بیمار، حرکت کنند. امواج انرژی را به بافت‌ها منتقل می‌کنند تا اثرات مورد نظر را ایجاد نمایند. اولتراسوند همچنین می‌تواند بر روی بافت‌های اعماق بدن شما متمرکز شود، بدون اینکه بر سایر بافت‌های نزدیک به سطح تأثیر بگذارد.
فرکانس و شدت اولتراسوند، مدت زمان عمل و ناحیه کاربرد آن، همگی تعیین کننده نحوه انجام فیزیوتراپی اولتراسوند هستند.
کاربردهای اولتراسوند فیزیوتراپی
اولتراسوند، یک روش موثر برای درمان تورم عضلات، مفاصل و رباط‌ها است.
اولتراسوند می‌تواند برای درمان طیف وسیعی از مشکلات سلامتی مورد استفاده قرار گیرد. اما، بیشتر برای حل مشکلات بافت عضلانی استفاده می‌شود. اثر گرمایی اولتراسوند به التیام درد عضلانی و کاهش التهاب مزمن کمک می‌کند.
اولتراسوند همچنین به جریان بهتر مایعات بافتی کمک می‌نماید، به این معنی که لنف بیشتری از بافت‌ها عبور می‌کند. لنف مایع مهمی است که گلبول‌های سفید خون را در سراسر بدن حمل می‌کند. بنابراین، به این ترتیب، اولتراسوند به سلول‌های آسیب دیده شما کمک می‌کند تا با عفونت‌ها مبارزه کرده و سریع‌تر بهبود یابند.
انواع اولتراسوند فیزیوتراپی
دو نوع اولتراسوند درمانی وجود دارد: حرارتی و مکانیکی.
در اولتراسوند حرارتی، پروب، باعث ارتعاش و گرم شدن پوست و ماهیچه‌ها می‌شود. درمان اولتراسوند حرارتی، برای درمان درد کششی، درد بافت نرم و سایر مشکلات اسکلتی عضلانی استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند برای درمان مشکلات پیشرفته‌ای مانند فیبروم‌های رحم، سرطان پروستات و مشکلات پوستی، بکار برده شود.
در اولتراسوند مکانیکی، که به عنوان درمان اولتراسوند کاویتاسیون نیز شناخته می شود، امواج ایجاد شده توسط اولتراسوند، اختلاف فشار در مایعات بافتی ایجاد می‌کند که منجر به تشکیل حباب می‌گردد. همانطور که این حباب‌ها با اجسام سفت در بدن برخورد می‌کنند، می‌ترکند و امواج ضربه‌ای ایجاد می‌نمایند. از این امواج شوک، می‌توان به روش‌های مختلفی مانند شکستن سنگ‌های کلیه و آسان‌تر کردن دفع آن‌ها استفاده کرد.
در طول فیزیوتراپی اولتراسوند چه انتظاری داشته باشیم؟
در روز درمان باید لباس راحتی بپوشید که بتوانید به راحتی آن را در بیاورید. با این حال، اغلب اوقات، تکنسینی که این روش را انجام میدهد، بدون اینکه لباس‌هایتان را درآورید یا لباس دیگری بپوشید، ناحیه مورد نظر را ارزیابی می‌کند.
قبل از شروع درمان، تکنسین پوست را از نظر هرگونه عفونت، سوختگی یا زخم فعال بررسی می‌نماید. اگر پوست شما تمیز باشد، تکنسین از یک ژل یا کرم ضد حساسیت روی پوست شما استفاده می‌کند. این کار، به جلوگیری از ورود هوا بین پوست و پروب کمک می‌کند و همچنین به هدایت امواج اولتراسوند به بافت‌ها کمک می‌نماید. سپس اولتراسوند توسط تکنسین به مدت 10 دقیقه با یک حرکت آرام بر روی پوست شما اعمال می‌شود.
اولتراسوند چه احساسی دارد؟
در حین دریافت درمان اولتراسوند، به احتمال زیاد هیچ چیزی را احساس نخواهید کرد، به جز احساس گرم شدن خفیف یا سوزن سوزن شدن در اطراف ناحیه درمان.
اگر سر پروب اولتراسوند روی پوست شما بماند و در جهت دایره‌ای حرکت نکند، ممکن است دچار درد شوید. اگر این اتفاق افتاد، فورا به فیزیوتراپ خود اطلاع دهید.
آیا شواهد استفاده از آن را پشتیبانی می‌کند؟
بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که اولتراسوند، تاثیر اندکی بر نتیجه کلی فیزیوتراپی دارد. در واقع، در مجموعه‌ای از مقالات منتشر شده در مجله فیزیوتراپی در سال ۲۰۰۱، اولتراسوند درجه C را برای مشکلات خاص دریافت کرد (فایده‌ای نشان داده نشد)، مشکلاتی از جمله:
- زانو درد
- درد کمر
- گردن درد
علاوه بر این، مطالعه‌ای در سال 2014 مجله امریکایی طب فیزیکی و توانبخشی، تأثیر اولتراسوند را بر درد و عملکرد بیماران مبتلا به آرتروز زانو بررسی کرد. محققان هیچ تفاوتی در عملکرد و درد زانو با توانبخشی با استفاده از اولتراسوند، بدون اولتراسوند و اولتراسوند ساختگی (جعلی) پیدا نکردند.
آیا این درمان برای شما مناسب است؟
بعضی استدلال می‌کنند که اولتراسوند با طولانی کردن بی مورد زمان درمان شما می‌تواند به فیزیوتراپی شما آسیب برساند. بنابراین، اگر فیزیوتراپیست، اولتراسوند را برای شما انجام میدهد، می‌توانید سوال کنید که آیا واقعاً به عنوان بخشی از برنامه توانبخشی کلی شما، ضروری است یا خیر.
ممکن است اولتراسوند برای همه کارساز نباشد، اما اگر درد مزمن و مداوم دارید، ممکن است ارزش امتحان را داشته باشد. بعضی افراد اعتقاد دارند که فایده اولتراسوند برای دردهای مزمن، به دلیل اثر دارونما است. اما، اگر به شما تسکین میدهد، یک درمان مناسب برای شما است.
اولتراسوند، یک درمان غیرفعال است. به عبارت دیگر، شما نمی‌توانید خودتان درمان را انجام دهید. شما یک گیرنده غیرفعال اولتراسوند هستید. اگر فیزیوتراپیست شما در طول درمان از اولتراسوند استفاده می‌کند، حتما در یک برنامه ورزشی فعال برای کمک به بهبود تحرک عملکردی خود شرکت کنید. ورزش و مشارکت فعال در برنامه درمانی، همیشه باید جزء اصلی برنامه توانبخشی شما باشد.
منبع: https://darmanedard.ir