در آخرین مطالعه متاآنالیز انجام گرفته در مورد شیوع جهانی بیماری کلیه، این میزان در ایران 11.6 درصد جمعیت برآورد شده که بسیار خطرناک است. طبق برآورد ها بیش از 100 هزار نفر در ایران به مرحله پیشرفته این بیماری یعنی بیماری مزمن کلیوی یا همان CKD مبتلا هستند و هر ساله چیزی حدود 5 هزار نفر به این آمار اضافه می شود. در ادامه بیشتر به این بیماری خطرناک آشنا خواهیم شد.
نقش کلیه در بدن چیست؟
شما دو کلیه دارید. آنها شکلی شبیه لوبیا داشته و هر کدام به اندازه‌ی مچ دستتان هستند. کلیه ها در دو طرف ستون فقرات و تقریباً در میانه‌ی کمرتان قرار دارند. اکثر افراد فکر می‌کنند تنها مسئولیت کلیه ها، تولید ادرار است.
ممکن است بخواهید کلیه های خود را فیلتر های بدن خود بدانید. علاوه بر سایر عملکردهای مهم، کلیه ها و نفرون ها (واحدهای فیلتر کوچکتر) مواد زائد را از خون شما حذف می کنند و مواد معدنی مانند الکترولیت ها را حفظ می کنند. عدم تعادل در فرآیند فیلتر کردن می تواند باعث شود پروتئین، مواد زائد یا مواد معدنی اضافی وارد ادرار شما شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، چندین مشکل کلیوی مانند سنگ کلیه، عفونت کلیه یا بیماری مزمن کلیوی می تواند ایجاد شود. گاهی اوقات، در مراحل اولیه بیماری کلیوی، بیمار می تواند کاملاً بدون علامت باشد.
در حقیقت، کلیه ها ادرار را جمع کرده و آن را از طریق مجرای ادراری تخلیه می‌کنند. آب اضافی و سموم حاصل از فرایندهای سوخت‌وساز، در کنار ادرار از بدن دفع می‌شوند، به گونه‌ای که انگار از یک صافی عبور کرده باشند. همچنین تعادل پایگاه اسیدی بدن توسط کلیه‌ها تنظیم می‌شود تا اسیدیته‌ی اضافی در خون ایجاد نشود.
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه (نفرولیتیازیس) را بیشتر بشناسید. سنگ کلیه قطعات کوچکی از مواد معدنی و نمک های کلسیفیه هستند که در کلیه های شما تشکیل می شوند. برخی از سنگ های کلیه در کلیه شما باقی می مانند و برخی از آنها جدا شده و در ادرار شما دفع می شوند. در حالی که دفع سنگ ها می‌تواند دردناک باشد، اما معمولاً آسیب پایداری ایجاد نمی کنند.
ممکن است بدون اینکه متوجه شوید، سنگ های کوچک را دفع کنید. یا ممکن است در دفع موارد بزرگتر مشکل داشته باشید.
بیماری مزمن کلیوی چیست؟
با بیماری مزمن کلیوی (CKD) بیشتر آشنا شوید: کلیه های شما ممکن است به طور ناگهانی بیمار شوند یا ممکن است بیمار شوند زیرا شرایط دیگری باعث آسیب به آنها می شود. به عنوان مثال، فشار خون بالا و دیابت می تواند به کلیه های شما آسیب برساند. اگر آسیب به اندازه کافی شدید باشد، ممکن است دچار نارسایی مزمن کلیه شوید. این اتفاق معمولاً در طی چند ماه یا سال اتفاق می افتد. اگر نفرون های کلیه شما توانایی خود را در فیلتر کردن خون از دست بدهند، ممکن است به بیماری کلیوی اولیه مبتلا شوید. سایر مشکلات کلیوی (مانند سنگ کلیه، عفونت یا ضربه) می تواند به نفرون ها آسیب برساند.
علائم بیماری مزمن کلیه را بشناسید
از آنجایی که بیماری مزمن کلیه طول می کشد تا ایجاد شود، ممکن است تا زمانی که بیماری کلیوی پیشرفته نداشته باشید، متوجه علائم آن نشوید. مراقب این علائم بیماری مزمن کلیه باشید:
- افزایش یا کاهش دفعات ادرار
- خستگی
- حالت تهوع
- خارش و خشکی پوست در هر نقطه از بدن
- وجود خون واضح در ادرار یا ادرار تیره و کف آلود
- گرفتگی عضلات و انقباضات عضلانی
- پف یا تورم در اطراف چشم ها، پاها و/یا مچ پا
- گیجی
- مشکل در تنفس، تمرکز یا خوابیدن
- کاهش اشتها
- ضعف
بیماری مزمن کلیوی که به این شکل شروع می‌شود، پیشرفتی مستمر داشته و در نهایت باعث از بین رفتن کامل کارکرد کلیه‌ها خواهد شد.
این بیماری اغلب در نتیجه یک بیماری دیگر (مانند دیابت یا بیماری قلبی) ایجاد می شود و در طی چند ماه یا سال ایجاد می شود.
کارشناسان خاطرنشان می کنند که چند کار وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به بیماری کلیه انجام دهید، از جمله ایجاد تغییر در رژیم غذایی روزانه و سبک زندگی.
همودیالیز چیست؟
همودیالیز درمانی برای فیلتر کردن مواد زائد و آب از خون شما است، همانطور که کلیه های شما در زمان سالم بودن این کار را انجام می دادند. همودیالیز به کنترل فشار خون و تعادل مواد معدنی مهم مانند پتاسیم، سدیم و کلسیم در خون شما کمک می کند.
سرطان کلیه چیست؟
سرطان کلیه یک بیماری است که از کلیه ها شروع می شود. زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های سالم در یک یا هر دو کلیه خارج از کنترل رشد می‌کنند و یک توده (به نام تومور) تشکیل می‌دهند.
در مراحل اولیه، اکثر افراد علائم یا علائمی ندارند. سرطان کلیه معمولاً به طور تصادفی در طول آزمایش تصویربرداری شکم (شکم) برای سایر شکایات یافت می شود. با رشد تومور، ممکن است موارد زیر را داشته باشید:
- خون در ادرار
- درد در قسمت پایین کمر
- یک توده در قسمت پایین کمر یا کنار کمر
- کاهش وزن بدون دلیل
- تعریق شبانه
- تب یا خستگی